MỘT SỐ NHẬN THỨC CƠ BẢN VỀ MA TUÝ VÀ PHÒNG NGỪA TỆ NẠN MA TUÝ

1. Nhận thức chung về ma tuý.

1.1. Khái niệm chất ma tuý.

Ma tuý là các chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, khi được đưa vào cơ thể con người, nó có tác dụng làm thay đổi trạng thái ý thức và sinh lý của người đó. Nếu lạm dụng ma tuý, con người sẽ lệ thuộc vào nó, khi đó gây tổn thương và nguy hại cho người sử dụng và cộng đồng.

1.2. Phân loại chất ma tuý.

- Căn cứ vào nguồn gốc của ma tuý và cơ chế tác động dược ký, các chuyên gia của Liên Hợp quốc đã thống nhất phân chia ma tuý thành 5 nhóm sau:

+ Nhóm 1: ma tuý là các chất từ cây thuốc phiện (opiates).

+ Nhóm 2: ma tuý là các chất từ cây cần sa (canabis).

+ Nhóm 3: ma tuý là các chất kích thích (stimulants).

+ Nhóm 4: ma tuý là các chất ức chế (depressants).

+ Nhóm 5: ma tuý là các chất gây ảo giác (hallucinoens).

1.3. Tác hại của ma tuý.

Đề tài đã khẳng định những tác hại của ma túy gây tác hại nhiều mặt về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội và đã trở thành hiểm hoạ chung của cả nhân loại.

2. Tổng quan về tình hình ma tuý.

Đề tài đã đánh giá, tổng quát tình hình ma túy trên thế giới, khu vực Đông Nam Á và trong nước để đưa ra những đánh giá tình hình cụ thể trên địa bàn tỉnh.

3. Đặc điểm đặc trưng của người nghiện ma tuý.

3.1. Khái niệm nghiện ma tuý.

- Người nghiện ma tuý là người sử dụng chất ma tuý, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này.

3.2. Đặc điểm đặc trưng của người nghiện ma tuý.

- Người nghiện các chất ma tuý là người sử dụng lặp đi lặp lại chất ma tuý theo một quy luật và bị lệ thuộc hoàn toàn vào chất ma tuý đang sử dụng.

4. Cơ sở pháp lý về hoạt động đấu tranh, phòng ngừa ma tuý và người nghiện ma tuý.

Đề tài đã đưa ra các Nghị quyết và các Luật như: Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 06/CP và các Nghị định số 53/CP, 87/CP, 88/CP, 49/CP, 19/CP, 20/CP về phòng, chống các tệ nạn xã hội, trong đó có tệ nạn ma tuý. Đặc biệt là Bộ luật Hình sự năm 1999 các tội phạm ma tuý được quy định tại Chương XVIII, bao gồm 10 điều (từ điều 192 đến điều 201); Luật Phòng chống ma tuý ban hành ngày 09/12/2000 tiếp tục khẳng định sự nghiêm khắc của Nhà nước ta đối với tội phạm về ma tuý và công tác phòng chống ma tuý.

5. Các chủ thể và mối quan hệ của các chủ thể trong hoạt động đấu tranh, phòng ngừa ma tuý và người nghiện ma tuý.

Để công tác phòng và chống ma tuý đạt hiệu quả đòi hỏi các ngành phải có sự phối kết hợp chặt chẽ, tổ chức thực hiện một cách đồng bộ chức năng, nhiệm vụ và phần hành được phân công, góp phần chung vào công tác phòng, chống ma tuý của toàn xã hội.

Chương 2

THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH NGHIỆN MA TUÝ VÀ CÔNG TÁC

PHÒNG NGỪA Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

1. Tình hình liên quan người nghiện ma tuý ở tỉnh Quảng Bình.

Qua nghiên cứu các báo cáo tổng kết tình hình đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn cho thấy, tình hình phạm pháp hình sự tuy biến động thất thường qua các năm nhưng chủ yếu vẫn trong xu hướng tăng, nhất là một số loại tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng diễn ra phức tạp. Chỉ tính riêng từ năm 2004 đến hết năm 2008, trên địa bàn toàn tỉnh đã xảy ra 3.064 vụ phạm pháp hình sự, làm chết 61 người, bị thương 691 người, thiệt hại về tài sản ước tính trên 36,4 tỷ đồng.

Tính từ năm 2001 đến năm 2008, các lực lượng chức năng đã phát hiện và bắt giữ 132 vụ, 264 đối tượng vận chuyển, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, thu giữ 199 bánh và trên 20kg hêrôin, 5.875 viên và 53,9775kg ma tuý tổng hợp và nhiều tang vật khác.

2. Thực trạng tình hình nghiện ma tuý trên địa bàn tỉnh Quảng Bình từ năm 1998 đến năm 2008.

2.1. Tình hình nghiện ma tuý.

Qua điều tra nghiên cứu, khảo sát tình hình từ năm 2001đến hết năm 2008 cho thấy: Kể từ khi cơ quan chức năng đã phát hiện tội phạm và tệ nạn ma tuý xuất hiện trên địa bàn (năm 2001) đến nay, tệ nạn ma tuý ở Quảng Bình không ngừng lây lan, phát triển khá nhanh, có năm theo cấp số nhân, có năm theo cấp số cộng. Nếu tính từ khi bắt đầu thống kê theo dõi người nghiện ma tuý đến nay, tình hình nghiện ma tuý ở Quảng Bình tăng lên hơn 17,2 lần (năm 2001 mới chỉ có 17 người nghiện thì đến cuối năm 2008 đã có 310 người nghiện ma tuý trên địa bàn). Cũng thời gian đó, trên phạm vi chung cả nước, tổng số người nghiện chỉ tăng gần 1,52 lần (năm 2001 có 113.904 người nghiện, năm 2008 có 173.603 người nghiện ma tuý).

2.2. Một số đặc điểm về người nghiện ma tuý ở Quảng Bình.

Đề tài đã tiến hành khảo sát và nghiên cứu theo các tiêu chí về độ tuổi, giới tính; trình độ học vấn; hoàn cảnh gia đình; thành phần người nghiện; tình trạng vi phạm pháp luật của người nghiện; Thời gian nghiện, tái nghiện…

2.3. Hậu quả tác hại do người nghiện ma tuý trên địa bàn Quảng Bình gây ra.

- Đối với xã hội.

- Đối với gia đình.

- Đối với bản thân người nghiện.

3. Nguyên nhân gia tăng người nghiện ma tuý ở Quảng Bình.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhận thức về ma tuý trong người nghiện còn hạn chế là do không được giáo dục, tuyên truyền đúng mức về tác hại của ma tuý và cách phòng tránh, cũng như các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống ma tuý. Bản thân người nghiện không thể nhận biết chất ma tuý, không thấy được tác hại của việc sử dụng ma tuý; coi phòng, chống ma tuý không phải là trách nhiệm của cá nhân, của mỗi người dân mà là nhiệm vụ của cơ quan chức năng; chưa coi phòng, chống ma tuý là nhiệm vụ cấp bách, là trách nhiệm chung của toàn xã hội;...

4. Thực trạng công tác phòng ngừa người nghiện ma tuý ở tỉnh Quảng Bình.

Với vị trí địa lý gần vùng "Tam giác vàng",... bên cạnh một số lợi thế tự nhiên thì Quảng Bình còn là địa bàn mà các loại tội phạm về ma tuý thường lợi dụng gây án, chọn làm nơi trung chuyển ma tuý đi nơi khác tiêu thụ. Mặt khác, trong điều kiện là một tỉnh còn nghèo, kinh tế - xã hội mới phát triển ở mức trung bình, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân còn nhiều khó khăn,… không ít người dân Quảng Bình phải đi xa tìm việc làm kiếm sống, khi từ nơi khác về Quảng Bình họ đã nghiện nên thường giấu ma tuý đưa về sử dụng hoặc bán lẻ cho các con nghiện ở địa phương. Có “cầu” ắt có “cung”, từ chỗ là địa bàn “trắng” về ma tuý (trước năm 2000), gần 10 năm sau đó trên địa bàn Quảng Bình đã có trên 300 con nghiện ngoài xã hội. Qua việc nghiên cứu thực trạng tình hình, đánh giá kết quả triển khai các biện pháp phòng ngừa nghiện ma tuý trên địa bàn Quảng Bình thời gian qua trên các mặt công tác, từ đó rút ra nguyên nhân cơ bản về mặt khách quan, mặt chủ quan về sự gia tăng người nghiện ở Quảng Bình làm cơ sở thực tiễn, luận cứ khoa học để đề ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa người nghiện ma tuý ở Quảng Bình trong thời gian tới.

Chương 3

CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC PHÒNG NGỪA TỆ NẠN NGHIỆN MA TUÝ Ở QUẢNG BÌNH

1. Dự báo về tình hình ma tuý và người nghiện ma tuý trên địa bàn tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới.

Dự báo về tình hình ma tuý và người nghiện ma tuý là sự phán đoán mô tả về tình hình ma tuý và người nghiện ma tuý trong một phạm vi không gian, thời gian nhất định (về thực trạng cơ cấu, động thái tính chất của tình hình ma tuý và người nghiện ma tuý cũng như những nguyên nhân chi phối, ảnh hưởng đến tình hình ma tuý và người nghiện ma tuý). Qua đó, giúp cho cơ quan chức năng đề ra được những chủ trương, biện pháp hữu hiệu trong việc tổ chức lực lượng, phương tiện nhằm phòng ngừa ngăn chặn và đấu tranh có hiệu quả với ma tuý và người nghiện ma tuý.

Công tác đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý nói chung và tệ nạn nghiện ma tuý nói riêng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình trong những năm tới sẽ gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi các cơ quan, lực lượng chức năng, các ngành các cấp, các đoàn thể tổ chức xã hội… trong đó lực lượng Công an là lực lượng nòng cốt chuyên trách trong hoạt động điều tra khám phá tội phạm và tệ nạn nghiện ma tuý phải nêu cao tinh thần, không sợ khó, sợ khổ, đấu tranh không khoan nhượng đối với tội phạm và tệ nạn nghiện ma tuý; đảm bảo giữ vững tốt an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tệ nạn ma tuý.

Mục tiêu tổng quát của chương trình là nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các ngành, các cấp, đoàn thể và các tầng lớp nhân dân về công tác đấu tranh phòng, chống ma tuý và tác hại của tệ nạn ma tuý để tự phòng, chống, làm giảm tệ nạn ma tuý trong đời sống xã hội.

3. Những giải pháp cụ thể nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa người nghiện ma túy ở tỉnh Quảng Bình.

Đề tài đã đưa ra những giải pháp cụ thể trong công tác phòng ngừa người nghiện ma túy.

- Nâng cao quan điểm chỉ đạo và nhận thức về công tác phòng, chống ma tuý nói chung và công tác cai nghiện ma túy nói riêng.

- Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức hiểu biết cho người dân nắm rõ tình hình diễn biến và tác hại của tệ nạn ma tuý để chủ động phòng ngừa trong từng gia đình, từng cộng đồng dân cư.

- Xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, đoàn thể và gia đình, nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện nhằm kiềm chế và làm giảm người nghiện.

- Tăng cường các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ kiểm soát chặt chẽ ma túy xâm nhập vào địa bàn. Đấu tranh có hiệu quả tội phạm buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử  dụng trái phép chất ma tuý.

- Đẩy mạnh công tác cai nghiện ma tuý tại gia đình và cộng đồng dân cư.

- Tăng cường đầu tư cho công tác cai nghiện tập trung và phục hồi chức năng.

- Quan tâm tạo việc làm cho người nghiện sau cai và phòng, chống tái nghiện.

KẾT LUẬN

Với phương pháp nghiên cứu khoa học, đề tài đã làm rõ thực trạng tình hình nghiện ma tuý tại Quảng Bình những năm qua, từ đó đề ra một số giải pháp mang tính khả thi nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn hoạt động phòng ngừa ma túy ở địa phương, với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng chống ma tuý trên địa bàn tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới, đáp ứng lòng mong mỏi của nhân dân.    

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, đề tài đã rút ra một số giải pháp sau:

- Một là, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân; tăng cường công tác tuyên truyền trong các đối tượng được xác định là dễ lây nhiễm với ma tuý hiểu biết tác hại của ma tuý để họ chủ động và tích cực phòng ngừa, tự giác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng theo hướng dẫn của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương.

- Hai là, cần phải gấp rút hoàn thành các điều kiện cần và đủ để nhanh chóng đưa các đối tượng nghiện ma tuý vào Trung tâm Lao động xã hội tỉnh, cách ly họ ra khỏi môi trường xã hội, tạo điều kiện để họ cai nghiện, nhanh chóng tái hoà nhập cộng đồng.

- Ba là, các ngành chức năng như Công an, Hải quan, Biên phòng... tăng cường phối hợp chặt chẽ trong quá trình phát hiện, đấu tranh ngăn chặn tội phạm vận chuyển, buôn bán tàng trữ trái phép các chất ma tuý cả trong nội địa cũng như trên các tuyến biên giới.

- Bốn là, các ngành Kiểm sát, Toà án cần tổ chức xét xử công khai, lưu động những vụ vận chuyển, buôn bán, tàng trữ trái phép các chất ma tuý tại các địa bàn cơ sở, góp phần tuyên truyền, răn đe, giáo dục mọi người chấp hành nghiêm pháp luật, không phạm tội vận chuyển, buôn bán, tàng trữ trái phép các chất ma tuý.

- Năm là, tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý chỉ được quy định trong một điều (Điều 194) Bộ Luật hình sự Việt Nam, nhưng thực tiễn đấu tranh cho thấy các hành vi này thường tách riêng độc lập với nhau, như đối tượng vừa tàng trữ, vừa mua bán; vừa vận chuyển vừa tàng trữ chất ma tuý. Đề nghị Nhà nước cần xem xét tách các tội này thành tội riêng, tạo thuận lợi cho quá trình điều tra, truy tố và xét xử đảm bảo khách quan, đúng pháp luật, đúng người, đúng tội.